Dạy Phonics cho trẻ là một hoạt động cực kỳ quan trọng trong quá trình phát triển khả năng đọc và viết tiếng Anh từ khi còn rất nhỏ. Phonics (Ngữ âm) giúp trẻ hiểu cách nhận biết âm thanh và xây dựng mối liên kết giữa chúng và bảng chữ cái tương ứng.
Trong bài viết này, Thanhtay.edu.vn sẽ cùng ba mẹ thảo luận về Phonics là gì? Các phương pháp học và dạy Phonics một cách hiệu quả cho trẻ. Những kiến thức này sẽ giúp các bé phát triển thành những độc giả và người viết giỏi, mở ra những cơ hội học tập và tiếp xúc với thế giới văn hóa tiếng Anh một cách tự tin và thành thạo.”
Nội dung chính:
1. Phonics là gì?
Phonics (Ngữ âm) là một phương pháp giảng dạy học đọc tiếng Anh bằng cách kết hợp các liên kết chữ cái hoặc nhóm chữ cái với nhóm âm thanh tương ứng.
Thay vì dạy trẻ cách phát âm từng chữ cái một như phương pháp truyền thống, Phonics tập trung vào việc hướng dẫn trẻ cách ghép vần. Giáo viên sẽ bắt đầu bằng việc dạy trẻ cách phát âm từng âm riêng lẻ. Sau đó, họ sẽ tiếp tục dạy trẻ cách ghép vần để tạo thành từ hoàn chỉnh.
Ví dụ: Trẻ sẽ học cách đánh vần âm a /ae/.
Sau đó, trẻ sẽ áp dụng cách ghép vần này vào các từ tiếng Anh, như apple /ˈæp.əl/, ant /ænt/,…
2. Dạy Phonics cho trẻ ở độ tuổi nào?
Độ tuổi lý tưởng để bắt đầu dạy Phonics cho trẻ là từ 3 đến 4 tuổi, tức là từ khi trẻ bắt đầu đi học mẫu giáo trở lên. Lý do cho việc này là vì đây là giai đoạn đặc biệt nhạy cảm với âm thanh và ngôn ngữ, từ đó giúp cho việc học đọc và viết chữ trở nên dễ dàng hơn.
Việc thiết lập một lộ trình học tập hiệu quả khi dạy Phonics cho trẻ sẽ giúp tận dụng tối đa lợi ích của phương pháp này. So với việc dạy một cách không có hệ thống, việc có một kế hoạch dạy học sẽ giúp trẻ phát triển kỹ năng đọc và viết một cách có hệ thống và hiệu quả hơn.
3. Những lợi ích khi áp dụng phương pháp dạy Phonics cho trẻ
Phát âm đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tiếng Anh và thường được giảng dạy ngay từ đầu tại các trường tiểu học. Thực tế cho thấy, phát âm là nền tảng cơ bản đầu tiên cho việc học bất kỳ ngôn ngữ nào.
Theo quan điểm khoa học, Phonics (Ngữ âm) dựa trên ý tưởng rằng mối quan hệ giữa các chữ cái và âm thanh có thể được dự đoán và duy trì một cách nhất quán. Qua quá trình hướng dẫn, trẻ tiếp xúc với các mẫu phát âm được lặp đi lặp lại, và họ áp dụng kiến thức này để nhận biết và đọc các từ hoàn toàn mới.
Việc dạy Phonics cho trẻ giúp họ hiểu rõ bản chất và các quy tắc đánh vần trong tiếng Anh. Phương pháp này cung cấp nền tảng phát âm cơ bản, giúp trẻ có khả năng tự điều chỉnh và áp dụng các quy tắc một cách chính xác.
Sau khi đã làm quen với bộ quy tắc này, trẻ không còn phụ thuộc vào việc đánh vần thuộc lòng theo phương pháp truyền thống, đồng thời cũng hỗ trợ cho việc viết đúng chính tả và thúc đẩy sự hứng thú trong quá trình học đọc tiếng Anh.
4. Các cách dạy Phonics phổ biến cho trẻ
Bảng chữ cái tiếng Anh gồm 44 âm tiết cơ bản nhưng chỉ sử dụng 26 ký tự. Điều này có thể gây bối rối cho trẻ, vì trong 26 ký tự này, không phải chữ cái nào cũng phát âm giống nhau.
Ví dụ: nguyên âm /u/ trong từ “urgent” /ˈɝːdʒənt/ lại có cách phát âm gần giống với âm ơ.
Để áp dụng phương pháp Phonics một cách hiệu quả, trước tiên chúng ta cần hiểu các thuật ngữ cơ bản. Như đã đề cập ở trên, âm tiết trong tiếng Anh không luôn phản ánh cách viết. Vì vậy, Phonics được chia thành các thành phần sau:
- Grapheme: Đại diện cho âm tiết khi viết.
- Phoneme: Đại diện cho âm tiết khi đọc.
Ví dụ: Từ “mad” có tổng cộng 3 âm Grapheme là /m/, /a/ và /d/. Trong khi đó, có 2 Phoneme tương ứng là /m/, /æ/ và /d/.
Ngoài ra, có các khái niệm khác như:
- Digraph: Khi 2 chữ cái liền kề tạo thành một âm mới, ví dụ: “know” /noʊ/.
- Trigraph: Khi 3 chữ cái liền kề tạo thành âm mới, ví dụ: “ear” /ɪr/, “hear” /hɪr/ hoặc “air” /er/.
- Split Digraph: Khi 2 chữ cái liền kề tạo thành âm mới, nhưng có một âm chính nằm giữa chúng. Ví dụ: “bone” /boʊn/, “cake” /keɪk/, “make” /meɪk/.
Sight words: Các từ thường xuất hiện trong tiếng Anh và có thể đọc mà không cần phải đánh vần, như “on”, “in”…
4.1. Synthetic Phonics (Ngữ âm tổng hợp)
Phương pháp Ngữ âm tổng hợp tách các từ thành các phần nhỏ nhất là các âm vị. Đây là cách giúp trẻ phân biệt các âm Phoneme trong một từ, ghép chúng với các chữ cái và phát âm hoàn chỉnh.
Ví dụ: Giáo viên sẽ bắt đầu bằng cách giới thiệu các ký tự bảng chữ cái cho trẻ, như “c”, “o”, “k”, và dạy trẻ nhận diện hình dạng của chúng và phát âm chính xác.
4.2. Analytical Phonics
Khi trẻ học về âm /c/ một cách độc lập, giáo viên sẽ tiếp tục giới thiệu cho họ các từ vựng khác chứa âm /c/ như ‘can’, ‘circle’,…
Hoặc giáo viên có thể hướng dẫn trẻ về các đồng âm tương ứng trong các từ khác nhau, ví dụ: pay /peɪ/, eat /eɪt/ hoặc cake /keɪk/.
4.3. Analogy Phonics
Ứng dụng các nguyên tắc đã học trước đó là phương pháp Ngữ âm qua gương mẫu (Analogy Phonics). Theo đó, trẻ được hướng dẫn cách sử dụng những thành phần từ họ đã biết để đọc và giải mã các từ mới lạ.
Phương pháp này giúp trẻ xây dựng và củng cố kỹ năng đọc hiện có của họ bằng cách tạo ra các liên kết và ứng dụng kiến thức cho những từ mới
5. Top 5 cách dạy phonics cho trẻ ngay tại nhà
Với phương pháp Phonics, ba mẹ có thể giúp con của mình học cách lắng nghe từng âm tiết riêng lẻ trong mỗi từ. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, ba mẹ có thể hướng dẫn con áp dụng các quy tắc đánh vần đơn giản nhất, và sử dụng hình ảnh và âm thanh để giúp họ hiểu rõ hơn.
Dưới đây là một số hoạt động mà ba mẹ có thể thực hiện để hỗ trợ sự phát triển khả năng phát âm của con tại nhà.
5.1. Học âm đơn trước
Cách dạy Phonics cho trẻ dễ dàng nhất chính là bắt đầu từ việc học các âm đơn. Tiếng Anh có 5 nguyên âm là “a”, “e”, “i”, “o”, và “u”, nhưng ba mẹ nên cho con học phụ âm như /d/ và /b/ trước tiên.
Lý do là bởi phụ âm là cơ sở để kết hợp với các nguyên âm thành các từ có nghĩa. Việc học theo thứ tự này sẽ giúp bé tránh tình trạng bị lẫn lộn khi đọc các từ hoàn chỉnh.
5.2. Khởi động bằng các từ có âm giống nhau
Một bài tập dạy Phonics cho trẻ hiệu quả là khuyến khích trẻ suy nghĩ về các từ có cùng một âm đầu tiên. Hãy để trẻ thử tưởng tượng xem có những từ nào bắt đầu bằng cùng một âm như /eɪ/ chẳng hạn?
Nếu trẻ trả lời rằng ‘eat’, thì chúc mừng bạn, con trẻ của bạn đã hiểu thêm một phần nữa. Tiếp tục đặt ra các âm khác và đề xuất thêm cho trẻ nữa nhé.
5.3. Liên kết âm thanh với mỗi chữ cái
Khi con trẻ đã nhận biết các chữ cái trong bảng chữ cái, hãy giúp trẻ tìm hiểu về âm thanh liên quan đến các chữ ấy.
Ví dụ: tên của chữ B nghe giống như ‘bee’, nhưng âm của chữ cái đó gần giống với ‘buh’.
Tương tự như việc học tên các chữ cái, việc học về các âm thanh của chúng thường dễ dàng hơn khi ba mẹ cung cấp ví dụ cụ thể cho con.
5.4. Luyện tập với bộ sách Phonics
Với các bộ sách Phonics, con trẻ sẽ thấy thú vị với những hình ảnh minh họa đa dạng và đầy màu sắc, từ đó khuyến khích hứng thú học tập. Đồng thời, ba mẹ cũng có cơ hội tận hưởng thời gian quý báu và vui vẻ khi học cùng con.
Các bộ sách Phonics đã cung cấp sẵn các quy tắc đánh vần cơ bản, giúp ba mẹ dễ dàng hướng dẫn con trẻ theo đúng hướng và đạt được hiệu quả tốt nhất.
5.5. Đọc to hàng ngày
Trong giai đoạn phát triển đầu đời, trẻ thường không đọc nhanh bằng cách nói. Vì vậy, bạn có thể hướng dẫn con bằng cách sử dụng ngón trỏ và chỉ vào các từ khi đọc, tuân theo sự di chuyển của mắt của trẻ.
Thực hiện điều này sẽ giúp con tập trung hơn và kết hợp âm của các chữ cái lại với nhau, cho phép con đọc được những từ mà con không thể nhớ trước đó. Những hoạt động này giúp trẻ nhận biết cách từ ngôn ngữ hình thành. Từ đó, dần dần, bé sẽ phát triển khả năng tự nhớ từ vựng mà không cần phải dựa vào sách hay công thức nữa.
6. Tổng kết
Phát âm là một yếu tố quan trọng không thể thiếu, đặc biệt là khi học và phát triển kỹ năng nghe và nói tiếng Anh một cách toàn diện. Để có khả năng nghe và nói thành thạo, việc phát âm đúng là rất quan trọng. Phonics, hay còn gọi là phương pháp ngữ âm, là một khía cạnh quan trọng và phổ biến khi bắt đầu học tiếng Anh.
Qua bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về Phonics là gì, cách nó hoạt động, cũng như hệ thống, phương pháp, và điểm mạnh, điểm yếu của nó. Điều này giúp chúng ta có khả năng áp dụng và học tiếng Anh một cách hiệu quả nhất.
